Komornicka

a.

Komornicka vel Piotr Odmieniec Włast

(1876 - 1949)

Polska poetka, autorka prozy i dramatów, tłumaczka i krytyczka literacka okresu Młodej Polski. Debiutowała w wieku 16 lat opowiadaniami na łamach "Gazety Warszawskiej", zebranymi dwa lata później w tomie "Szkice". W 1895 roku ukazał się, napisany wespół z Wacławem Nałkowskim i Cezarym Jellentą, inspirowany nieatzscheanizmem, jeden z najważniejszych manifestów programowych epoki, "Forpoczty". W wieku lat 23 Maria poślubia poetę Jana Lemańskiego, by po dwóch latach zakończyć formalną separacją związek z poważnie chorym psychicznie i obsesyjnie mizoginicznym małżonkiem, który w podróży poślubnej usiłował zastrzelić Marię w napadzie zazdrości. Geniusz Komornickiej nie skrojony jest na czasy odejmujące kobietom prawa obywatelskie, obyczajowe i społeczne. Poetka przez pewien czas podpisuje swoje utwory pseudonimem Piotr Włast, by wreszcie, w 1907 roku, dokonać publicznej transformacji genderowej. Pali swoje suknie, strzyże włosy na krótko i ogłasza się Piotrem Odmieńcem Włastem, wcieleniem swego przodka. Transgenderowa identyfikacja Piotra uruchamia machinę społecznej opresji, z której poecie nie uda się już wydostać. Na żądanie matki Piotr zostaje umieszczony w zakładzie dla obłąkanych, gdzie, przetrzymywany przez siedem kolejnych lat, pisze kolejne utwory poetyckie, prozatorskie oraz listy do rodziny, stanowiące niezwykłe świadectwo poczucia wyobcowania, niezrozumienia i potrzeby akceptacji. Nie doczekawszy się uznania swojej tożsamości, poeta tuła się po kolejnych zakładach i domach opieki, dożywając starości w całkowitym opuszczeniu. W dniu pogrzebu za konduktem idą tylko dwie zakonnice oraz siostra Piotra, Aniel

Dorobek pisarski Marii Komornickiej i Piotra Odmieńca Własta stanowi dzisiaj przedmiot obszernych badań z zakresu literaturoznawstwa i klasyfikowany jest jako jeden z najciekawszych i najoryginalniejszych przykładów młodopolskiej twórczości literackiej.