Nikiforowa

 

 

Maria Nikiforowa 

vel. Marusia 

(1887 - 1919)

Maria Nikiforowa Grygoriwna urodziła się w Aleksandrowsku, w rodzinie oficera. Od 1904 roku rozpoczęła swą działalność jako terrorystka w Katerynosławskiej Federacji Anarchistów. Za zabójstwa policjantów skazano ją w 1908 roku na karę śmierci, którą zamieniono na więzienie w twierdzy pietropawłowskiej, a potem zesłano na Syberię. Podczas pobytu na Syberii w 1910 roku Maria Nikiforowa uciekła z zesłania i przez Japonię, Stany Zjednoczone przedostała się do Paryża. Podczas pobytu we Francji uczęszczała do szkoły rzeźby i pisarstwa oraz do szkoły oficerskiej. Mogły to być kursy przysposobienia wojskowego, dowodzenia, obsługi broni organizowane przez anarchistów. W 1917 roku powróciła na Ukrainę. Swoją działalność rozpoczęła od organizowania w miastach gubernii katerynosławskiej, chersońskiej i taurydzkiej anarchistycznych formacji wojskowych pod nazwą „Czarnej Gwardii”. Wewnątrz tej formacji walczyły grupy złożone z kobiet, dość silnie akcentujące hasła emancypacyjne. Na czele tej formacji Maria Nikiforowa walczyła do 1919 roku.

Pod koniec kwietnia 1919 roku do Machny przybył polski anarchista Witold Bżostek (przed I wojną aktywny członek białostockiej federacji anarchistycznej, a po rewolucji lutowej moskiewskiej federacji), zaniepokojony antyanarchistyczną akcją bolszewików. Po przybyciu do Machny poznawał specyfikę działań formacji machnowskich. Prowadził także agitację, która zaowocowała stworzeniem grupy zwolenników dywersyjnej działalności na tyłach bolszewików. Mieli oni zabić Lwa Trockiego, Gieorgija Piatakowa i Chrystiana Rakowskiego. Machno zainteresowany planami Bżostka wsparł go finansowo sumą około 500 tysięcy karbowańców. W owym czasie Bżostek zakochał się w konkurentce Machny – Marii Nikiforowej. Podjęli decyzję o włączeniu do planu likwidację generała Antona Denikina, który przebywał wówczas w Taganrogu. Dywersanci dowodzeni przez Bżostka i Nikiforową nie wykonali zadania. W drodze do Taganrogu, zostali pojmani na Krymie przez białogwardzistów. Sąd wojskowy w Sewastopolu 10 września 1919 roku skazał ich śmierć przez powieszenie. Egzekucję nadzorował generał Jakow Słaszczow.